ÑÇÖÞÉ«°É

Ìý

Bydd y sgwrs hon yn trafod ffrwyth ymchwil diweddar ar fryngaer fechan o’r mileniwm cyntaf cyn Crist yn Rhiw ym Mhen LlÅ·n, sef Meillionydd. Datgelodd waith cloddio gan Brifysgol ÑÇÖÞÉ«°É ym Meillionydd rhwng 2010-2017 anheddiad a oedd wedi bod yn boblog iawn dros sawl cyfnod. Mae dadansoddiadau diweddar wedi trawsnewid ein dealltwriaeth o hanes y safle hwn. Roedd pobl yn byw ar y safle o’r Oes Haearn Gynnar tan yr Oes Haearn Ganol, pan adeiladwyd y fryngaer, o bren yn gyntaf ac, yn fuan wedyn, o garreg. Mae dadansoddiad Bayesaidd o’r dyddiadau radiocarbon wedi mireinio’r drefn gronolegol yn sylweddol ac mae wedi datgelu dau gyfnod byrhoedlog o fryngaerau, a ddilynwyd gan fwlch byr cyn i’r heneb gael ei hailffurfio fel anheddiad agored.

Ìý

Mae hyn wedi ein galluogi i feddwl am hanes a’r bobl a fu’n byw yn y fryngaer ar lefel cenhedlaeth, ac mae’n codi cwestiynau am y ddealltwriaeth draddodiadol o archaeoleg o’r Oes Haearn, sef traddodiad hirhoedlog a di-dor o fyw mewn bryngaerau dros sawl canrif. Mae'r canlyniadau yn cyd-fynd â gwaith dyddio diweddar mewn rhannau eraill o Brydain. ÌýCaiff y dystiolaeth o Meillionydd ei chymharu ag aneddiadau a bryngaerau eraill o’r Oes Haearn yn yr ardal a thu hwnt, er mwyn meddwl yn fwy beirniadol am natur traddodiadau anheddau’r Oes Haearn a newid cymdeithasol.