ÑÇÖÞÉ«°É

Amcangyfrifir bod 30-40% o ffrwythau a llysiau Uganda yn cael eu gwastraffu cyn cyrraedd y farchnad. Mae Prifysgol ÑÇÖÞÉ«°É yn gweithio gyda chydweithwyr ym Mhrifysgol Makerere yn Uganda i ddatblygu dulliau amgen o becynnu bwyd yn gynaliadwy.    

Project bwyd o dan arweiniad myfyrwyr Prifysgol ÑÇÖÞÉ«°É yw’r Ddraig Lwglyd, ac mae’n arbed bwyd sydd dros ben ym Mangor. Yn ddiweddar, mewn partneriaeth â Chaffi Pris Teg ÑÇÖÞÉ«°É, maent yn troi ffrwythau a llysiau dros ben o archfarchnadoedd lleol yn gyffeithiau ac yn brydau bwyd. 

Mae grŵp rhyngwlad o ymchwilwyr o dan arweiniad ÑÇÖÞÉ«°É wedi datblygu Cyfres o Asesiadau Amlieithog o Lythrennedd Cynnar (MABEL) - yr adnodd cyntaf sydd ar gael yn rhad ac am ddim ar y we, sy'n cynnig cyfres o brofion asesu mewn pum iaith. Cyn y project hwnnw, nid oedd gan y prif fuddiolwyr mewn 22 o wledydd werthusiadau gwrthrychol o ansawdd uchel ar sail tystiolaeth er mwyn canfod diffygion llythrennedd yn gynnar mewn plant.

Bydd Prifysgol ÑÇÖÞÉ«°É yn cyfrannu arbenigedd at broject Ewropeaidd newydd i wella galluoedd gofodol plant, gyda'r nod o helpu cau'r bwlch rhwng y rhywiau ym maes gwyddoniaeth, peirianneg, technoleg a mathemateg (STEM). 

Mae modiwl Hil a Rhyw yr Ysgol Iaith, Diwylliant a’r Celfyddydau yn canolbwyntio ar y rôl y mae rhyw, rhywedd, ethnigrwydd a hil yn ei chwarae o ran creu, derbyn a ffurfiant damcaniaethol gwahanol fathau o ffilm a diwylliant gweledol. 

Mae'r Brifysgol yn gosod targedau iddi'i hun i ddefnyddio llai o ddŵr fel rhan o’i System Rheoli Amgylcheddol. Rhwng 2005 a 2020, gostyngwyd defnydd dŵr gan 42.9% fesul m2 o arwynebedd llawr.  

Anghenraid yw cynhyrchion mislif nid moethusrwydd. Mae’r cynllun Tlodi Mislif dan arweiniad myfyrwyr yn cynnig cynhyrchion mislif am ddim i fyfyrwyr.  

Fel Prifysgol, rydym yn deall bod ein defnydd o ynni sy'n deillio o danwydd ffosil yn cyfrannu at newid hinsawdd byd-eang. Yn 2019, gwnaethom ddatgan Argyfwng yr Hinsawdd a chyhoeddi bod 100% o'n trydan bellach yn cael ei gyflenwi o ffynonellau adnewyddadwy gwarantedig.

Mae gennym arbenigedd mewn ynni adnewyddadwy morol (gan gynnwys lliniaru'r effeithiau ar fywyd gwyllt y môr) ac ynni niwclear, sy'n hanfodol i barhau i ddatgarboneiddio’r modd yr ydym yn cynhyrchu trydan, ac sy'n sail i ostwng allyriadau mewn sectorau eraill.  Mae Gogledd Cymru yn lle da yn ddaearyddol i arwain ar dechnolegau amgylcheddol.  

Cipiodd entrepreneur o Brifysgol ÑÇÖÞÉ«°É Wobr y Beirniaid yng Ngwobrau Entrepreneuriaid Newydd 2020 Prifysgolion Santander, o blith dros 80 o gystadleuwyr.  

Datblygodd myfyrwraig MSc o’r enw Jan Lloyd 'Henry's Cushion', sef teclyn cymorth addysgol dieiriau, a ddeilliodd o sgwrs rhwng Jan a'i mab awtistig, Henry a gyda chefnogaeth wych tîm Byddwch Fentrus y Brifysgol, Yr Ysgol Seicoleg, Syniadau Mawr Cymru, M-SParc a'r Hwb Menter.

Mae ymchwilwyr ÑÇÖÞÉ«°É yn gweithio’n ddyfal gyda phartneriaid ym myd diwydiant i leihau allyriadau mewn amryw o sectorau. Mae gennym Ganolfan BioGyfansoddion sy’n datblygu deunyddiau gwyrdd i leihau’r effaith amgylcheddol a chloi carbon, er mwyn gwneud y sectorau gweithgynhyrchu ac adeiladu yn fwy gwyrdd a helpu i ddisodli concrit a dur. Rydym hefyd yn gweithio i leihau ôl troed carbon telathrebu.

Yn 2019/20 llwyddodd y Brifysgol i beidio ag anfon 100% o'i gwastraff i safleoedd tirlenwi.  O'r gwastraff na chafodd ei anfon i safleoedd tirlenwi cafodd 2% ei ailddefnyddio, cafodd 59% ei ailgylchu ac adferwyd 39%.

Cynhyrchwyd 617T o wastraff, gostyngiad o 196T (24%) ar y flwyddyn flaenorol. Ein nod yw ailddefnyddio/ailgylchu 70% o'n gwastraff erbyn Gorffennaf 2025, fel y nodir yn strategaeth wastraff gyffredinol Cymru - Tuag at Ddyfodol Di-wastraff.

Mae’r Brifysgol yn deall bod ein defnydd o ynni sy'n deillio o danwydd ffosil yn cyfrannu at y newid yn yr hinsawdd yn fyd-eang. Yn 2020 cymeradwywyd targed i gyrraedd carbon net-sero erbyn 2030. Rydym bellach wrthi’n datblygu cynllun gweithredu er mwyn cyflawni'r fath darged uchelgeisiol.