Clwstwr Datgarboneiddio Diwydiannol Gogledd-ddwyrain Cymru (NEWID) - lansio cynllun clwstwr
Mae鈥檙 Athro Michael Butler, Ysgol Busnes 亚洲色吧 a Dr Jack Callaghan, Ysgol Cyfrifiadureg a Pheirianneg wedi cyfrannu at broject proffil uchel a arweinir gan ddiwydiant sy鈥檔 dangos y gall gogledd-ddwyrain Cymru arwain y ffordd o ran datgarboneiddio diwydiant 鈥 er budd busnesau a chymunedau ar draws y rhanbarth.听
Mae wedi datgelu ei gynllun clwstwr newydd sbon yn ystod y digwyddiad lansio yn y Ganolfan Ymchwil Gweithgynhyrchu Uwch (AMRC) Cymru ddydd Iau diwethaf 鈥 gan roi hwb i strategaeth ddatgarboneiddio diwydiannol ar draws gogledd-ddwyrain Cymru, yn 2025 a thu hwnt.
Mae鈥檙 cynllun yn amlinellu ei bod yn bosibl datgarboneiddio鈥檙 clwstwr erbyn 2040 鈥 gyda Dal a Storio Carbon (CCS) a hydrogen fel y prif yrwyr ochr yn ochr 芒 datblygu a defnyddio seilwaith yn y 2020au a dechrau鈥檙 2030au.
Mae NEWID yn dibynnu ar gydweithio 芒 phrojectau yng ngogledd orllewin Lloegr 鈥 ac mae angen cyd-drefniant parhaus o fewn y clwstwr ac oddi allan iddo.
Mae hefyd angen buddsoddiad a chefnogaeth gyhoeddus a phreifat sylweddol 鈥 ac mae angen mwy na 拢5 biliwn o fuddsoddiad CAPEX ar draws technolegau datgarboneiddio.听
Mae partneriaid project NEWID - Uniper Prifysgol 亚洲色吧, Wales & West Utilities, SP Energy Networks, a Systemau Ynni Sero Net - wedi treulio dros flwyddyn yn datblygu鈥檙 cynllun, sy鈥檔 bosibl diolch i gyllid grant gan Innovate UK.
Yn ystod y digwyddiad lansio yn y AMRC Cymru, aeth y partneriaid, ochr yn ochr 芒 noddwr y project, Diwydiant Sero Net Cymru, ati i ddatgelu鈥檙 cynlluniau i gynulleidfa orlawn - gan amlinellu sut y gall y rhanbarth fodloni nodau sero net Cymru erbyn 2050.
Mae鈥檙 adroddiad yn nodi fod datgarboneiddio鈥檙 clwstwr yn dechnegol bosibl erbyn 2040鈥攇yda CCS a hydrogen yn brif yrwyr gostyngiadau allyriadau yn y rhanbarth.
Fodd bynnag, mae鈥檙 datblygiad a鈥檙 defnydd gofynnol o seilwaith yn ystod y 2020au a鈥檙 2030au cynnar yn hollbwysig i gyflawni鈥檙 nodau hyn 鈥 gyda NEWID hefyd yn dibynnu ar gyflawni strategaethau ategol gan fusnesau lleol a chydweithrediad ehangach 芒 phrojectau yng ngogledd orllewin Lloegr.

Yn unol 芒 hyn, mae'r cynllun yn nodi'n glir yr angen am gymorth a buddsoddiad gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y Deyrnas Unedig. Yn y digwyddiad, adleisiwyd hyn gan Ken Skates AS, Ysgrifennydd y Cabinet dros Drafnidiaeth a Gogledd Cymru - gan ddarlunio Llywodraeth Cymru fel partner allweddol wrth helpu diwydiant yn y rhanbarth i ddatgarboneiddio. Wrth adfyfyrio ar ddigwyddiadau鈥檙 dydd, dywedodd: 鈥淩wy鈥檔 falch iawn o weld canlyniadau鈥檙 adroddiad hwn, sy鈥檔 cynrychioli penllanw misoedd lawer o ymdrech ac ymchwil gan bartneriaid project NEWID. Gyda chefnogaeth Diwydiant Sero Net Cymru, a sefydlwyd gan Lywodraeth Cymru i gefnogi ymdrechion datgarboneiddio diwydiant ar draws y wlad, rwy鈥檔 hyderus y bydd y cynllun hwn yn gweithredu fel glasbrint i drawsnewid ynni gl芒n yng ngogledd-ddwyrain Cymru.
鈥淔el rhan o鈥檔 hymrwymiad i ddatgarboneiddio a鈥檙 newid i sero net, mae鈥檔 rhaid i ni sicrhau bod budd o ran sicrhau a chreu swyddi o ansawdd uchel, a sicrhau ffyniant i gymunedau lleol. Bydd Cynllun Clwstwr NEWID yn ein galluogi i wneud hyn, ac yn helpu'r rhanbarth ar ei daith i sero net. Rwy鈥檔 hapus iawn i gefnogi鈥檙 cynllun.鈥
Bydd y gwaith o gyflawni鈥檙 cynllun yn cael ei rymuso gan Diwydiant Sero Net Cymru 鈥 corff annibynnol sy鈥檔 cefnogi diwydiant Cymru i gyflawni sero net. Hyd yn hyn, mae Diwydiant Sero Net Cymru wedi canolbwyntio ar bartneriaethau cydweithredol 鈥 gan gefnogi NEWID ac arwain y project i ddatblygu ei gynllun datgarboneiddio diwydiannol ar gyfer gogledd-ddwyrain Cymru, yn ogystal 芒 darparu gwasanaethau cynghori ar y digwyddiad lansio.
Dywedodd Ben Burggraaf, sef Prif Swyddog Gweithredol Diwydiant Sero Net Cymru: 鈥淢ae'n wirioneddol gyffrous gweld cynlluniau t卯m NEWID. Mae eu hadroddiad yn dangos mai dim ond drwy gydweithredu ar draws diwydiant, gweithgynhyrchu a鈥檙 sector cyhoeddus y gellir cyflawni鈥檙 gymysgedd o ddefnyddio CCS a hydrogen a chynyddu capasiti grid, ochr yn ochr 芒 mesurau effeithlonrwydd eraill.听
鈥淕yda'r gefnogaeth gywir, rydw i wir yn credu y gall gogledd-ddwyrain Cymru ddod yn un o'r canolfannau trawsnewid ynni gl芒n mwyaf blaenllaw yn y Deyrnas Unedig. Dylai adroddiad NEWID fod yn fframwaith i gyflawni hyn. Mae鈥檙 adroddiad yn adeiladu ar ddull 鈥楾卯m Cymru鈥 Diwydiant Sero Net Cymru, ac rwy鈥檔 falch iawn o gefnogi鈥檙 canfyddiadau a chynnig cymorth i fusnesau a phartneriaid ar draws Gogledd-ddwyrain Cymru i fwrw ymlaen 芒 hyn.鈥
Ychwanegodd yr Athro Paul Spencer, Dirprwy Is-ganghellor dros Ymchwil ac Arloesi ym Mhrifysgol 亚洲色吧: 鈥Mae gan ogledd-ddwyrain Cymru 么l troed diwydiannol unigryw, ac mae bod yn bartner ar broject NEWID wedi ein rhoi wrth galon ymdrechion y rhanbarth i bontio i ddyfodol cynaliadwy. Gan weithio gyda'n partneriaid project diwydiant, mae'r brifysgol wedi cyfrannu arbenigedd o ddwy ganolfan ymchwil flaenllaw, sef Rhanbarth (Canolfan Ysgol Busnes 亚洲色吧 ar gyfer Rhanbarthau ac Econom茂au Cynaliadwy) a BioGyfansoddion (t卯m Asesu Cylch Bywyd Cymdeithasol) i gynnal dadansoddiad buddion cymdeithasol ac economaidd.听
鈥淣ododd y dadansoddiad hwn heriau gweithredu allweddol mewn perthynas 芒 swyddi, sgiliau a chyfranogiad cymunedol, yn ogystal 芒 modelau busnes arloesol i fynd i'r afael 芒'r heriau hyn. Mae cydweithwyr yn yr Ysgol Cyfrifiadureg a Pheirianneg hefyd wedi arwain ar yr ymdrechion i ledaenu gwybodaeth, a phenllanw鈥檙 gwaith hwnnw oedd lansio鈥檙 Cynllun Clwstwr.鈥
Dywedodd yr Athro Michael Butler o Ysgol Busnes 亚洲色吧 鈥淒iben NEWID yw cefnogi ymdrechion datgarboneiddio diwydiant yng ngogledd-ddwyrain Cymru trwy ei gynllun cynhwysfawr sydd angen cefnogaeth busnesau, y llywodraeth a buddsoddwyr i ddod yn realiti. Gobeithiwn y bydd y digwyddiad lansio yn sbarduno cydweithredu pellach ar draws gogledd-ddwyrain Cymru i ddatgarboneiddio鈥檙 rhanbarth a chyflawni statws sero net erbyn 2050.鈥